Hiểu rõ các “nhân vật chính” trong thị trường giúp bạn có góc nhìn rõ ràng giữa hàng loạt thuật ngữ và hoạt động tài chính.
1. Nhà đầu tư – người tham gia mua bán chứng khoán
Nhà đầu tư cá nhân
-
Là người như bạn và tôi, sử dụng tiền nhàn rỗi để đầu tư cổ phiếu, trái phiếu, ETF…
-
Có thể đầu tư ngắn hạn (lướt sóng) hoặc dài hạn (tích lũy tài sản).
Nhà đầu tư tổ chức
-
Gồm các tổ chức lớn: quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm, ngân hàng, công ty tài chính…
-
Giao dịch với khối lượng lớn, thường có đội ngũ phân tích chuyên sâu.
Lưu ý: Nắm được tâm lý và hành động của nhà đầu tư tổ chức giúp bạn hiểu rõ biến động thị trường.
2. Doanh nghiệp niêm yết – người bán cổ phiếu
-
Là các công ty đã lên sàn chứng khoán và chào bán cổ phiếu ra công chúng để huy động vốn.
-
Ví dụ tại Việt Nam: Vingroup (VIC), Hòa Phát (HPG), FPT…
Doanh nghiệp có nghĩa vụ:
-
Công bố thông tin định kỳ và bất thường
-
Chi trả cổ tức (nếu có)
-
Tuân thủ quy định của sở giao dịch và cơ quan quản lý
Khi bạn mua cổ phiếu, bạn trở thành cổ đông – tức là đồng sở hữu một phần công ty.
3. Công ty chứng khoán – Người kết nối giao dịch
Là đơn vị trung gian giúp bạn:
-
Mở tài khoản chứng khoán
-
Giao dịch mua – bán cổ phiếu
-
Cung cấp dịch vụ margin, tư vấn đầu tư, phát hành báo cáo phân tích
Một số công ty phổ biến:
-
Việt Nam: SSI, VNDirect, TCBS, Mirae Asset,…
-
Quốc tế: XM, XTB,…
Hầu hết công ty chứng khoán hiện nay đều có ứng dụng giao dịch trực tuyến tiện lợi.
4. Sở giao dịch chứng khoán – nơi tổ chức mua bán
Là nơi diễn ra việc khớp lệnh giữa người mua và người bán.
Tại Việt Nam có 2 sở chính:
-
HOSE (Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM)
-
HNX (Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội)
Quốc tế có:
-
NYSE (New York Stock Exchange – Mỹ)
-
NASDAQ (Mỹ)
-
LSE (London – Anh)
-
TSE (Tokyo – Nhật Bản)
-
…
5. Cơ quan quản lý – Người “giữ luật”
Giám sát và đảm bảo sự minh bạch, công bằng trên thị trường.
Việt Nam:
-
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) trực thuộc Bộ Tài chính
-
Ban hành quy định, giám sát hoạt động doanh nghiệp và công ty chứng khoán
Quốc tế:
-
Mỹ: SEC (U.S. Securities and Exchange Commission)
-
Châu Âu: ESMA (European Securities and Markets Authority)
Đây là nơi xử lý các vi phạm như thao túng giá, nội gián, công bố thông tin sai lệch.
6. Các bên hỗ trợ khác
-
Ngân hàng lưu ký: giữ hộ chứng khoán của bạn
-
Công ty quản lý quỹ: thay bạn đầu tư thông qua quỹ mở, quỹ ETF,…
-
Tổ chức định giá, kiểm toán: đảm bảo thông tin tài chính minh bạch
Tổng kết: bức tranh toàn cảnh về các chủ thể tham gia thị trường
Vai trò | Mục đích chính | Ví dụ |
---|---|---|
Nhà đầu tư | Tìm kiếm lợi nhuận | Cá nhân, quỹ đầu tư |
Doanh nghiệp niêm yết | Gọi vốn | FPT, VNM, VIC,… |
Công ty chứng khoán | Trung gian giao dịch | SSI, VNDirect…. |
Sở giao dịch | Tổ chức mua bán | HOSE, NASDAQ,… |
Cơ quan quản lý | Quản lý thị trường | UBCKNN, SEC,… |
Vì sao bạn cần hiểu rõ?
- Biết mình đang làm việc với ai
- Tránh bị lừa bởi các “tổ chức ma”
- Đọc báo cáo và tin tức chính xác hơn
- Giao tiếp trong cộng đồng đầu tư dễ dàng hơn